Για περίπου 2.000 χρόνια στη θάλασσα κοντά στα Αντικύθηρα και σε βάθος 40-64 μέτρων βρισκόταν το κουφάρι ενός πλοίου, που μετέφερε θησαυρούς, αγάλματα, διάφορα άλλα αντικείμενα και ένα τεχνολογικό θαύμα της αρχαιότητας: τον μηχανισμό των Αντικυθήρων.Ήταν Μάιος του 1900 όταν σφουγγαράδες από τη Σύμη, κάνουν μια στάση στα Αντικύθηρα λόγω σφοδρής θαλασσοταραχής .´Οταν την Μεγάλη Τρίτη η θάλασσα ηρεμήσε , ένας από αυτούς, ο Ηλίας Λυκοπάντης, θα βουτήξει στα νερά, όπου όμως αντί για σφουγγάρια θα αντικρίσει σε βάθος περίπου 50 μ. το ναυάγιο ενός πλοίου με σπαρμένα γύρω του αγάλματα, χάλκινα και μαρμάρινα. Ετσι, όταν θα ξανανεβεί στην επιφάνεια, θα κρατά έναν χάλκινο βραχίονα ως απόδειξη.
Χρειάστηκε να περάσουν όμως έξι μήνες ώσπου οι σφουγγαράδες να έρθουν σε επαφή με τον αρχαιολόγο και υπουργό Παιδείας για να αρχίσει η οργάνωση της επιχείρησης ανέλκυσης του πολύτιμου φορτίου του πλοίου με τη συνδρομή του Βασιλικού Ναυτικού.
Εναν και πλέον αιώνα μετά ,το ναυάγιο έχει γίνει διάσημο όχι μόνο για τα έργα τέχνης που μετέφερε, αλλά και για τον μυστηριώδη
Μηχανισμό των Αντικυθήρων, «το παλαιότερο δείγμα επιστημονικής τεχνολογίας που διασώζεται ως σήμερα και αλλάζει τελείως τις απόψεις μας για την αρχαία ελληνική τεχνολογία»,
Αναγνώριση του Μηχανισμού των Αντικυθήρων ως Ιστορικού Μηχανολογικού Ορόσημου.
Ο Μηχανισμός των Αντικυθήρων, ένα μοναδικό εύρημα του 1ου αι. π.Χ., απασχολεί την επιστημονική κοινότητα με τις τεχνικές γνώσεις και δεξιότητες, καθώς και τον πλούτο των επιστημονικών πληροφοριών που εμπεριέχει. Πρόκειται για τον αρχαιότερο πολυσύνθετο μηχανισμό με οδοντωτούς τροχούς που έχει διασωθεί, αποτελώντας ουσιαστικά έναν αστρονομικό και ημερολογιακό αναλογικό υπολογιστή, σχεδιασμένο για να προβλέπει αστρονομικά φαινόμενα και να τηρεί πολυετές ημερολόγιο ακριβείας. Το μικρό μέγεθος του μηχανισμού, τα λεπτομερή συστήματα οδοντωτών τροχών, τα διαφορικά και επικυκλικά γρανάζια, καθώς και το σύστημα πίρου-σχισμής αποδεικνύουν ότι οι Έλληνες μηχανικοί της Ελληνιστικής περιόδου είχαν πολύ μεγαλύτερη ευχέρεια στη σχεδίαση μηχανισμών με οδοντωτούς τροχούς από αυτή που μαρτυρείται στις γραπτές πηγές. Ανάλογοι σύνθετοι μηχανισμοί δεν θα εμφανιστούν ξανά στην Ευρώπη μέχρι τα μηχανικά ρολόγια του 13ου αιώνα.
Αναγνωρίζοντας την εξαιρετική σημασία του Μηχανισμού των Αντικυθήρων στην ιστορία και εξέλιξη της Μηχανολογικής Επιστήμης και Τεχνολογίας, ο Αμερικάνικος Σύλλογος Μηχανολόγων Μηχανικών ΑSME (American Society of Mechanical Engineering), που αριθμεί 200.000 μέλη σε ολόκληρο τον κόσμο, αποφάσισε να αναγνωρίσει τον Μηχανισμό ως
Ιστορικό Ορόσημο Μηχανολογικής Ανάπτυξης (Historical Mechanical Engineering Landmark)
Απο το ναυάγιο έχει ανελκυστεί πληθώρα ευρημάτων από το 1900 μέχρι σήμερα με την πιο πρόσφατη έρευνα να έχει γίνει την περιόδου 2014-2019 .
Ο «Έφηβος των Αντικυθήρων» είναι ένα από αυτά αλλά και ένα απο τα ωραιότερα αρχαία ελληνικά αγάλματα που ανέσυραν απο τον βυθό της θάλασσας οι σφουγγαράδες .
Μια πρόσφατη έρευνα μάλιστα αποκάλυψε τμήμα κάποιου μαρμάρινου αγάλματος, παγιδευμένο κάτω από έναν βαρύ ογκόλιθο αλλά και κάποια μικρότερα χάλκινα δομικά στοιχεία του πλοίου, καθώς και κάποια θραύσματα κεραμικών που δίνουν πολύτιμες πληροφορίες για τη χρονολόγηση και τη σύνθεση του φορτίου.
Έτσι μια μελλοντική ανασκαφή που θα γίνει από την Ελβετική Αρχαιολογική Σχολή καθώς και το νέο ερευνητικό πρόγραμμα της υποβρύχιας έρευνας θα συμβάλει στην πληρέστερη κατανόηση του πολύτιμου φορτίου που μετέφερε το πλοίο αλλά και θα δώσει την δυνατότητα να ανασύρουν κάποια ακόμη αρχαιολογικά ευρήματα
Συνχρόνως η έρευνα θα έχει στόχο την ολοκλήρωση της συλλογής στοιχείων που είναι απαραίτητα για την σχέση με την ύπαρξη και άλλων υπολειμμάτων του Μηχανισμού των Αντικυθήρων στον χώρο του ναυαγίου.
Η έρευνα τελεί υπό την αιγίδα της Προέδρου της Δημοκρατίας Κατερίνας Σακελλαροπούλου και στηρίζεται ενεργά από τον Δήμο Κυθήρων και τους κατοίκους των Αντικυθήρων.
