Η Αφή του Αγίου Φωτός στον Πανάγιο Τάφο στα Ιεροσόλυμα κάθε Μεγάλο Σάββατο αποτελεί ένα από τα πιο συγκλονιστικά και μυστηριώδη γεγονότα της Ορθόδοξης Χριστιανικής παράδοσης.Πρόκειται για ένα τελετουργικό που λαμβάνει χώρα μέσα στον Πανάγιο Τάφο, στον χώρο όπου πιστεύεται ότι ετάφη και αναστήθηκε ο Ιησούς Χριστός.
Ιστορική αναδρομή
Η τελετή του Αγίου Φωτός χρονολογείται από τον 4ο αιώνα μ.Χ., όταν χτίστηκε η πρώτη εκκλησία του Παναγίου Τάφου από την Αγία Ελένη, μητέρα του Μεγάλου Κωνσταντίνου.Ήδη από τα πρώτα χρόνια, υπάρχουν αναφορές από προσκυνητές που μιλούν για ένα «θαυματουργό φως» που εμφανιζόταν κάθε Πάσχα.
Η παράδοση της Αφής του Αγίου Φωτός χρονολογείται από τους πρώτους χριστιανικούς αιώνες. Υπάρχουν μαρτυρίες από τον 4ο αιώνα μ.Χ., όπως του Αγίου Γρηγορίου του Φωτιστή της Αρμενίας και του Ευσέβιου Καισαρείας.
Από τον 9ο αιώνα και έπειτα, η τελετή καθιερώθηκε πιο επίσημα με την παρουσία του Πατριάρχη Ιεροσολύμων. Η παράδοση συνεχίζεται αδιάλειπτα ως τις μέρες μας και είναι ένα από τα πιο σημαντικά γεγονότα της Ορθοδοξίας, με παγκόσμια προβολή.
Υπήρξαν και ιστορικά γεγονότα που αναφέρονται ως «θαύματα» με το Άγιο Φως — όπως το 1579, όταν σύμφωνα με πηγές, οι Ορθόδοξοι δεν είχαν πρόσβαση στον Τάφο, και το Φως εμφανίστηκε εξωτερικά, ράγισε η στήλη του νάρθηκα και εξήλθε το φως από εκεί. Η στήλη αυτή υπάρχει ακόμη σήμερα, γνωστή ως “Στήλη του Αγίου Φωτός”.
Με το πέρασμα των αιώνων, η παράδοση συνεχίστηκε αδιάλειπτα και διασώθηκε μέσα από γραπτές μαρτυρίες προσκυνητών, αλλά και ιστορικών.
Η τελετή της αφής του Αγίου Φωτός στο Ναό της Αναστάσεως αποτελεί προνόμιο του εκάστοτε Ελληνορθόδοξου Πατριάρχη Ιεροσολύμων, λαμβάνοντας χώρα στον+ Πανάγιο Τάφο του Χριστού.
Η τελετή
Η τελετή γίνεται στις 12:00 το μεσημέρι.Έτσι το Μεγάλο Σάββατο, λίγο πριν την Ανάσταση, ο Ελληνορθόδοξος Πατριάρχης Ιεροσολύμων εισέρχεται μόνος του μέσα στον Πανάγιο Τάφο, αφού πρώτα ελεγχθεί από τις αρχές (συμβολικά για να διασφαλιστεί ότι δεν φέρει καμία πηγή φωτιάς). Εκεί, προσεύχεται γονατιστός και μέσα σε λίγα λεπτά – σύμφωνα με την παράδοση – κατέρχεται το Άγιο Φως, ένα υπερφυσικό φως που ανάβει τις λαμπάδες του Πατριάρχη χωρίς ανθρώπινη παρέμβαση.
Το μυστηριώδες και ανεξήγητο σε όλη αυτή τη διαδικασία είναι ότι δεν υπάρχει εμφανής πηγή φωτιάς, ενώ οι φλόγες τις πρώτες στιγμές λέγεται πως δεν καίνε, και πολλοί πιστοί αγγίζουν το φως χωρίς να καίγονται. Παρά τις έρευνες και τους σκεπτικισμούς,το φαινόμενο δεν έχει εξηγηθεί απο την επιστήμη. Για τους πιστούς, το Άγιο Φως αποτελεί θαύμα και ζωντανή απόδειξη της Ανάστασης του Χριστού.
Για τους σκεπτικιστές, παραμένει ένα τελετουργικό με έντονο μυστήριο και συμβολισμό, που δύσκολα αποδεικνύεται ή διαψεύδεται.
Το Άγιο Φως στην Ελλάδα
Έως το 1988 το Άγιο Φως έφτανε στην Ελλάδα με πλοίο μια βδομάδα μετά το Μεγάλο Σάββατο. Εννοείται πως μέχρι τότε το φως που άναβε το βράδυ του Μεγάλου Σαββάτου στους κατά τόπους ναούς δεν ήταν αυτό που είχε «προκύψει» το ίδιο μεσημέρι στον Πανάγιο Τάφο.
Το 1988 λοιπόν, με πρωτοβουλία ιδιοκτήτη ταξιδιωτικού πρακτορείου ξεκίνησε η μεταφορά του Αγίου Φωτός στην Ελλάδα με αεροπλάνοναμέσως μετά την αφή του στον Πανάγιο Τάφο με ειδική πτήση της τα έξοδα της οποίας κάλυπτε το ελληνικό κράτος.Το Άγιο Φως φτάνει με ειδική πτήση στην Αθήνα,στο Μετόχι του Παναγίου Τάφου, στην Πλάκα κα μεταφέρεται με ειδικές πτήσεις της πολιτικής και πολεμικής αεροπορίας σε διάφορες μητροπόλεις ανά την Ελλάδα.
Η Άφιξη του Αγίου Φωτός σήμερα.
Η τελετή πραγματοποίηθηκε σε κλίμα κατάνυξης και συγκίνησης, με τον Πατριάρχη Ιεροσολύμων Θεόφιλο Γ’ να εξέρχεται λίγα λεπτά μετά τις 14:30, από το Ιερό Κουβούκλιο με αναμμένους πυρσούς, μεταφέροντας το Άγιο Φως στους πιστούς εν μέσω επευφημιών και ενθουσιασμού.
Στον Ναό της Αναστάσεως βρέθηκε ο υφυπουργός Εξωτερικών, Γιάννης Λοβέρδος, που θα παραλάβει το Άγιο Φως για να το μεταφέρει στην Ελλάδα.Σύμφωνα με ανακοίνωση του Υπουργείου Εξωτερικών, η άφιξη του Αγίου Φωτός στο αεροδρόμιο Αθηνών «Ελευθέριος Βενιζέλος» αναμένεται περί τις 19:00 και στη συνέχεια θα πραγματοποιηθεί η διανομή του σε όλη τη χώρα.
Ανεξαρτήτως πεποιθήσεων, η Αφή του Αγίου Φωτός την οποία είχαμε την τύχη να παρακολουθήσουμε από κοντά είναι μια συγκλονιστική εμπειρία,με έντονη θρησκευτική φόρτιση, που συγκεντρώνει το ενδιαφέρον ολόκληρης της Ορθοδοξίας αλλά και της ανθρωπότητας.
Συμβολικά, το Άγιο Φως θεωρείται η ζωντανή μαρτυρία της Ανάστασης.
