Σάββατο του Λαζάρου – λαϊκά έθιμα του τόπου μας που συνδέονται με αυτήν την ημέρα

Η ημέρα του Λαζάρου, γνωστή και ως Σάββατο του Λαζάρου, είναι μια σημαντική εορτή της Ορθόδοξης Εκκλησίας και εορτάζεται το Σάββατο πριν την Κυριακή των Βαΐων, σηματοδοτώντας την αρχή της Μεγάλης Εβδομάδας.
Το Σάββατο του Λαζάρου θεωρείται μέρα θανάτου και ζωής. Σε κάποιες περιοχές οι αγρότες δεν μαζεύουν ούτε τη σοδιά τους, γιατί θεωρούν ότι οι καρποί της θα φέρουν το κακό.
Σε όλη την Ελλάδα υπάρχουν όμορφα λαϊκά έθιμα που συνδέονται με αυτήν την ημέρα, και ποικίλλουν από περιοχή σε περιοχή.Ας δούμε κάποια χαρακτηριστικά έθιμα :
Τα “Λαζαράκια” Πρόκειται για γλυκά ψωμάκια σε σχήμα μικρού ανθρώπου που θυμίζουν τον Λάζαρο.Ζυμώνονται κυρίως από γυναίκες και παιδιά, και μέσα μπορεί να έχουν σταφίδες, γαρύφαλλο ή κανέλα.Το έθιμο λέει πως αν δεν φτιάξεις Λαζαράκια, δεν θα “προκόψει” το σπίτι.
Τα κάλαντα του Λαζάρου
Παιδιά, κυρίως κορίτσια (γνωστά ως “Λαζαρίνες” σε κάποιες περιοχές), ντύνονται με παραδοσιακές φορεσιές και γυρνούν από σπίτι σε σπίτι, τραγουδώντας τα κάλαντα του Λαζάρου.Κρατούν καλάθια με λουλούδια ή στεφάνια και ανταμείβονται με αυγά, γλυκίσματα ή χρήματα.Το έθιμο έχει ρίζες προχριστιανικές και συμβολίζει την αναγέννηση της φύσης και την άνοιξη.
Μακεδονία – Οι “Λαζαρίνες” (π.χ. Σιάτιστα, Κοζάνη, Νάουσα).
Οι Λαζαρίνες είναι νέες κοπέλες ντυμένες με παραδοσιακές στολές, που πηγαίνουν ανά ομάδες στα σπίτια του χωριού και τραγουδούν ειδικά τραγούδια του Λαζάρου.Συχνά γίνεται χορός στις πλατείες με τα κορίτσια σε κύκλο.Το έθιμο αυτό συνδέεται με την άνοιξη, τη γονιμότητα και την προετοιμασία για τον γάμο.
Στα Τρίκαλα έχει γίνει «θεσμός» το έθιμο των Λαζαρίνων .
Μια εκδήλωση -διαγωνισμός , όπως συμμετέχουν ατομικά και ομαδικά κορίτσια (όπως ακριβώς τελούνταν στην παράδοση) με πανέμορφα καλάθια κατασκευασμένα από φυσικά υλικά και στολισμένα με λουλούδια και με ένα τρόπο που επιτάσσει η τοπική παράδοση ενώ τραγουδούν τα παραδοσιακά κάλαντα της γιορτής του Λαζάρου.
Κρήτη
Φτιάχνουν και εδώ λαζαράκια, τα οποία συχνά δίνουν στα παιδιά που λένε τα κάλαντα.Σε ορισμένα χωριά κάνουν λαϊκές θεατρικές αναπαραστάσειςτης Ανάστασης του Λαζάρου με συμμετοχή παιδιών.Τα παιδιά λένε κάλαντα όπως: «Ήρθε ο Λάζαρος, ήρθαν τα βάγια, ήρθε η Κυριακή που τρων τα ψάρια…»
Θράκη
Εκεί συναντάμε το έθιμο του “Λάζαρου” που συνδέεται με ευχές για καλή σοδειά.Τα παιδιά γυρίζουν στα σπίτια και κρατούν διακοσμημένα ραβδιά, τραγουδώντας: «Λάζαρε πες μας, τι είδες στον Άδη;Είδα φόβους, είδα τρόμους, είδα βάσανα και πόνους…»
Ήπειρος
Σε ορισμένα χωριά της Ηπείρου, οι γυναίκες φτιάχνουν ψωμιά σε σχήμα σταυρού ή ανθρώπου, και τα πηγαίνουν στην εκκλησία για ευλογία.Τα παιδιά λένε κάλαντα του Λαζάρου, και μαζεύουν αυγά για να τα βάψουν τη Μ. Πέμπτη.
Πελοπόννησος
Το Σάββατο του Λαζάρου είναι και μέρα μνήμης για τους νεκρούς. Πολλοί πάνε στα νεκροταφεία με κόλλυβα.Οι γυναίκες φτιάχνουν τα λαζαράκια. Συμβολίζουν τον Λάζαρο τυλιγμένο στα σάβανα του και συνήθως περιέχουν γλυκάνισο, κανέλα, σταφίδες και γαρύφαλλο.
Ρόδος
Το έθιμο του “Λαζάρου” στην αυλή στον Αρχάγγελο της Ρόδου,είναι μια θεατρική αναπαράσταση της Ανάστασης του Λαζάρου, αλλά με έναν εντελώς παραδοσιακό και λαϊκό τρόπο:Οι νέοι του χωριού ντύνουν έναν από αυτούς με σάβανο και τον τοποθετούν μέσα σε αυτοσχέδιο “τάφο” στην αυλή κάποιου σπιτιού.Οι υπόλοιποι παριστάνουν τον Χριστό και τους μαθητές Του και αναπαριστούν τη σκηνή της Ανάστασης με δραματικό και ταυτόχρονα γιορτινό τρόπο.Μετά την “ανάσταση”, ξεκινά μεγάλο γλέντι με τοπικά φαγητά, τραγούδια και χορούς, πολλές φορές με ζωντανή μουσική.
Καλό Πάσχα σε όλους με υγεία και χαρά!
Επιμέλεια :ENJOY GREECE MAGAZINES