Γράφει ο Ηλίας Χρηστέας
Στις 22 Σεπτεμβρίου 1900 τοποθετείται για πρώτη φορά σε εργοτάξιο ενός οικοπέδου που ανήκε στον πρώτο οικιστή του Νέου Φαλήρου τον Κων Γιαννόπουλο, μια τεράστια πινακίδα που αναγράφει “Μέγα Ξενοδοχείον το Ακταίον”. Είναι η πρώτη φορά που το όνομά του ξενοδοχείου που ήδη κτίζεται ακούγεται στην περιοχή του Νέου Φαλήρου.
Ο Ι. Πεσματζόγλου, Διευθυντής της Τράπεζας Αθηνών, αναζητουσε και ένα ακόμα οικόπεδο επί της Ακτής (Ποσειδώνος) ώστε η Κεντρική είσοδος του ξενοδοχείου να βρίσκεται στην παραλία. Το οικόπεδο αυτό ήταν ιδιοκτησίας Ευθ. Κεχαγιά αλλά οι κληρονόμοι του αρνήθηκαν την πώληση κι έτσι η Κεντρική Είσοδος του ξενοδοχείου που χτίζονταν, δεν θα ήταν παραλιακή.
Το Ξενοδοχείο ΑΚΤΑΙΟΝ αναγείρεται σε έκταση 10.000 τετραγωνικών πήχεων, κυρίως στην θέση της παλαιάς οικίας του Κωνσταντίνου Γιαννόπουλου (πρώτου οικιστή του Νέου Φαλήρου) και η οποία έφερε την επιγραφή:
“Η πρώτη εν Φαλήρω κτισθείσα οικία εν έτει 1875¨.
Η κατασκευή του ξενοδοχείου αυτού ανατέθηκε στον αρχιτέκτονα Πάνο Καραθανασόπουλο ο οποίος υπήρξε μεν μαθητής του Ερνέστου Τσίλερ, αλλά τα σχέδια και η κατασκευή ήταν αποκλειστικά δικά του.
Ο Πάνος Καραθανασόπουλος άφησε το δικό του στίγμα στην Ελλάδα, καθώς τα έργα του κοσμούν πολλές πόλεις όπως τον Βόλο, το Άργος (Δημοτική Αγορά), την Πάτρα, την Αθήνα κ.α.
Κύριος βοηθός στην κατασκευή και υλοποίηση των σχεδίων του ήταν ο Λάζαρος Γλήνης.
-Τον Ιανουάριο του 1902 ανακοινώνεται ότι η ανέγερση του ξενοδοχείου θα ολοκληρωθεί τον Μάϊο του 1903.
Σε όλη την διάρκεια της κατασκευής του, το εργοτάξιό του γίνεται αντικείμενο επισκέψεων τόσο του Βασιλιά όσο και των Μελών της Βασιλικής Οικογένειας, ειδικά του Πρίγκιπα Νικολάου και πολιτικού κόσμου που αντιλαμβάνονται ότι το έργο αυτό θα είναι έργο οικονομικής ανάπτυξης.
Σκοπός του ιδιοκτήτη Ι. Πεσματζόγλου δεν είναι να λειτουργήσει ο ίδιος το ξενοδοχείο αλλά να το ενοικιάσει.
Το πετυχαίνει μετά από μακρές διαπραγματεύσεις και ανακοίνωση της ενοικίασης γίνεται στις 28 Δεκεμβρίου του 1902, σύμφωνα με την οποία ενοικιάσθηκε για μια δεκαετία με ενοίκιο 100.000 δραχμών κατ΄έτος από τον έμπειρο επιχειρηματία και ιδιοκτήτη του Ξενοδοχείου “Κρυστάλλ Παλλάς” στην Κωνσταντινούπολη Α. Μελιέ (A. Meslier)
Ο Μελιέ κατά το πρότυπο το “Κρυστάλλ Παλλάς” μετονομάζει το Ακταίον σε “Ακταίον Παλλάς“. Η προσθήκη χαράζεται σε μεταγενέστερο χρόνο κάτω από τις κεντρικές εισόδους του ξενοδοχείου και κάτω από την αρχική επιγραφή ΑΚΤΑΙΟΝ.
Ο Μελιέ αναλαμβάνει να επιπλώσει και να διακοσμήσει εσωτερικώς το ξενοδοχείο με απαλλαγή του ενοικίου για τα δύο πρώτα έτη. Ξοδεύει για την διακόσμηση και τον εξοπλισμό το τεράστιο για την εποχή ποσόν των 2.000.000 δραχμών! Παρόλα αυτά ο Μελιέ είχε κέρδος 400.000 δραχμών καθότι η συμφωνία με τον Πεσματζόγλου τον είχε απαλλάξει για 24 μήνες από την καταβολή ενοικίου.
Έτσι αυτό που είχε φανεί εξωφρενική σπατάλη τότε, επί της ουσίας ήταν μια πανέξυπνη επιχειρηματική κίνηση από τον Μελιέ.
Τελικώς το πενταόροφο ξενοδοχείο των 160 δωματίων ξεκινά την πλήρως την λειτουργία του στις 1 Ιουνίου 1903 ως “ΑΚΤΑΙΟΝ PALACE HOTEL“. Για κάποιο διάστημα πριν διέθετε τα σαλόνια του και κάποιους άλλους χώρους του μόνο για διοργάνωση εκδηλώσεων, χορών και συνεδρίων.
Η φήμη του έγινε ακόμα πιο μεγάλη όταν διευθυντής του διετέλεσε ο Μιχάλης Ρούσσος που αργότερα ανέλαβε την διεύθυνση του ξενοδοχείου της Εταιρίας Σιδηροδρόμων Αθηνών Πειραιώς, του “Μεγάλου Ξενοδοχείου” ή αλλιώς “Grand Hotel De Phalere”.
Ενα διάστημα υπήρξε αρχιμάγειρος του ξενοδοχείου ο ονομαστός στην εποχή του Γάλλος μαιτρ Αύγουστος Εσκοφφιέ.
Ο πρώτος χειμερινός κινηματογράφος στο Νέο Φάληρο λειτούργησε το 1935, στις δύο τραπεζαρίες του Ξενοδοχείου ΑΚΤΑΙΟΝ μέχρι το 1956, από τον Επιχειρηματία Άγγελο Γκρέκα.-
Πέριξ του ΑΚΤΑΙΟΝ ο Πεσματζόγλου διαμόρφωσε τον χώρο ώστε να προσδίδει την απαραίτητη αίγλη στο ξενοδοχείο, μεταξύ δε των κατασκευών υπήρξε και η περίφημη “Ταραντέλα” που φιλοξενούσε αρχικώς την μπάντα του ΑΚΤΑΙΟΝ.
Η παρακμή…
Στην περίοδο του Βαλκανικού πολέμου το ξενοδοχείο μετατράπηκε σε Ναυτικό Νοσοκομείο για τις ανάγκες του πολέμου.
Έκτοτε ποτέ ξανά δεν επέστρεψε στην πρώτη του χρήση…. .
Στην περίοδο του Βαλκανικού Πολέμου του 1912-13, η Υγειονομική Υπηρεσία του Βασιλικού Ναυτικού για τις ανάγκες του πολέμου, δημιούργησε πρόσκαιρο Ναυτικό Νοσοκομείο στο Νέο Φάληρο το οποίο στεγάστηκε στο ξενοδοχείο “ΑΚΤΑΙΟΝ”. Σκοπός του η συνδρομή του Ναυτικού Νοσοκομείου Ναυστάθμου Σαλαμίνας το οποίο αδυνατούσε να καλύψει τις τεράστιες ανάγκες του πολέμου σε τραυματίες.
Το ξενοδοχείο χρησιμοποιήθηκε ως Ναυτικό Νοσοκομείου Νέου Φαλήρου με Διεθυντή τον επίατρο Αποστολίδη- τον γνωστό λογοτέχνη Παύλο Νιρβάνα.
Η κατάσταση με τα Ναυτικά Νοσοκομεία το 1912:
Το Νοσοκομείο Σαλαμίνας ήταν στην ουσία το παλιό Ναυτικό Νοσοκομείο Πειραιά, που ιδρύθηκε το 1869 και στεγάζονταν σε κτήριο του Τελωνείου Πειραιά, μέχρι την οριστική του μεταφορά στην Σαλαμίνα το 1890.
Στον Πειραιά υπήρχαν το Ναυτικό Νοσοκομείο Πειραιά και το Ρωσσικό Νοσοκομείο Πειραιά ( επί της οδού Μουτσοπούλου στη Ζέα) το οποίο μετονομάστηκε σε Ναυτικό Νοσοκομείο Πειραιά το 1925 όταν ο τότε Πρόεδρος της Δημοκρατίας Ναύαρχος Παύλος Κουντουριώτης τότε Πρόεδρος της Δημοκρατίας Ναύαρχος Παύλος Κουντουριώτης το απαλλοτρίωσε προς όφελος του ελληνικού δημοσίου. Το Ρώσσικο Νοσοκομείο την περίοδο αυτή (1912-13) αν και δεν ανήκε στη δύναμη της Υγειονομικής Υπηρεσίας Β.Ν. δέχεται πληθώρα ναυτών πολεμικών σκαφών προς περίθαλψη.
Ετσι δημιουργείται εντός του ΑΚΤΑΙΟΝ , και μόνο για τις ανάγκες του πολέμου, το Ναυτικό Νοσοκομείο Νέου Φαλήρου.
Ο Επίατρος Πέτρος Αποστολίδης που είναι ο γνωστός ειδικά στον Πειραιά ακαδημαϊκός, ποιητής και λογοτέχνης Παύλος Νιρβάνας, σύμφωνα με το πλάνο της εποχής θα διοικούσε το νοσοκομείο μόνο για την περίοδο του 1912-13. Όμως το νοσοκομείο λειτούργησε και στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο (1914 – 1918) και στην Μικρασιατική Εκστρατεία (1919-1922).
Ο Π.Αποστολίδης/ Νιρβάνας περιγράφοντας την κατάσταση εντός του Νοσοκομείου που επικρατούσε τότε γράφει:
“Στα 1912 είχα την διεύθυνση του έκτακτου Ναυτικού Νοσοκομείου του Νέου Φαλήρου που είχε εγκατασταθεί στο μεγάλο ξενοδοχείο ΑΚΤΑΙΟΝ πλησίον του σταθμού του Νέου Φαλήρου. Από τη δοξασμένη αλλά σύντομη δράση του Ελληνικού Στόλου δεν είχαμε παρά λιγοστούς τραυματίας. Και επειδή το νοσοκομείο είχε περισσές κλίνες, λάβαμε την διαταγή να δεχόμεθα και άντρες του Στρατού Ξηράς. Κάθε φορά λοιπόν που τα πλωτά νοσοκομεία αποβίβαζαν στην προβλήτα της Τρούμπας νέους τραυματίες το νοσοκομείο μας είχε το μερίδιό του. Μια μέρα θυμάμαι είχαμε ειδοποιηθεί να παραλάβουμε από το “Ιωνία” έναν αριθμό τραυματιών. Ένας ανθυπίατρος με δύο νοσοκόμους είχαν κατεβεί στον Πειραιά να τους παραλάβει.
Και κατά τις οχτώ το βράδυ το τραυματιοφόρο αυτοκίνητο, μας αποβίβασε στην πόρτα του νοσοκομείου καμία δεκαρία φαντάρους και τσολιάδες με διαφόρων ειδων τραύματα.
-Έχεις σοβαρούς τραυματίες; ρώτησα τον Ανθυπίατρο που τους είχε παραλάβει.
-Οι τραυματίαι, μου ανέφερε, έχουν επιδεθεί μέσα στο καράβι και δεν είμαι σε θέση να γνωρίζω λεπτομερώς τα τραύματά τους. Ένας φαντάρος όμως από αυτούς φαίνεται να υποφέρει πολύ. Βογγούσε τρομακτικά σε όλο μας το ταξίδι από τον Πειραιά. Στο παραμικρότερο τίναγμα του αυτοκινήτου ούρλιαζε κυριολεκτικώς τόσο που παραγγείλαμε στον σωφέρ να πηγαίνει όσο μπορεί σιγώτερα.
Σε όλες τις μεγάλες μονάδες του στόλου υπήρχε η παρουσία ιατρών και νοσοκόμων που παρείχαν τις πρώτες βοήθειες εν πλω μέχρι και την μεταφορά τους στο Νοσοκομείο.
Το “ΙΩΝΙΑ” που αναφέρει ήταν πλωτό νοσοκομείο, ενώ το άλλο μεγάλο πλωτό νοσοκομείο ήταν ο “ΑΛΒΑΝΙΑ” το οποίο οργανώθηκε και συντηρήθηκε με δαπάνες της Πριγκίπισσας Μαρίας Βοναπάρτη και είχε μεταφέρει πάνω από 16.000 τραυματίες, διέθετε 250 κλίνες, αριθμό απίστευτο για την εποχή εκείνη αλλά ακόμα και για τα σημερινά δεδομένα.
Στη διάρκεια του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου εγκαταλείφθηκε, για να ακολουθήσει ο βομβαρδισμός του από τις συμμαχικές δυνάμεις κατά την διάρκεια του βομβαρδισμού του Πειραιά στις 11 Ιανουαρίου του 1944.
Μεταπολεμικά χρησιμοποιήθηκε ακόμα και ως χώρος στέγασης Ελλήνων εκ Ρουμανίας προσφύγων.
Στη συνέχεια εγκαταλείφθηκε με αποτέλεσμα για πολλά χρόνια να στέκει ως φάντασμα στην περιοχή του Νέου Φαλήρου. Αν και τα τελευταία χρόνια αποτελούσε ιδιοκτησιακό καθεστώς της Εθνικής Τραπέζης ουδέποτε αξιοποιήθηκε παρά κατεδαφίστηκε προκειμένου να αξιοποιηθεί ο χώρος που κατείχε και που ήταν μεγάλης αξίας.
Το τμήμα του ΑΚΤΑΙΟΝ που απέμεινε την δεκαετία του ’70, έγινε κοσμικό κέντρο με την επωνυμία “ΣΙΝΙΚΟΝ”.Την δεκαετία του ’80 μετονομάσθηκε σε”Studio 254″.
Στην θέση του σήμερα βρίσκεται το Ιδιωτικό Νοσοκομείο “Μετροπόλιταν”.
ΠΗΓΗ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΩΝ: www.elia.org.gr
