Στο πλαίσιο των εορτασμών για τα 100 χρόνια από τη γέννηση της Μαρίας Κάλλας, η Εθνική Λυρική Σκηνή έχει προγραμματίσει και παρουσιάζει μια σειρά εκδηλώσεων για να τιμήσει την κορυφαία υψίφωνο του 20ού αιώνα, σε καλλιτεχνική επιμέλεια του Γιώργου Κουμεντάκη.
Το επετειακό πρόγραμμα της Εθνικής Λυρικής Σκηνής για τη συμπλήρωση των 100 ετών από τη γέννηση της Μαρία Κάλλας κορυφώνεται με ένα μεγάλο Γκαλά Όπερας με τίτλο Η Κάλλας στο Ηρώδειο στις 16 Σεπτεμβρίου 2023 στο Ωδείο Ηρώδου Αττικού.
Τέσσερις διακεκριμένες υψίφωνοι με διεθνή καταξίωση, οι Άννα Πιρότσι, Κάθριν Φόστερ, Βασιλική Καραγιάννη και Νίνα Μινασιάν, θα ερμηνεύσουν τις άριες εκείνες που η Κάλλας σημάδεψε με την ερμηνεία της στις ιστορικές εμφανίσεις της στο Ηρώδειο το 1944 και το 1957.
Την Ορχήστρα της Εθνικής Λυρικής Σκηνής θα διευθύνει ο Φιλίπ Ωγκέν. Χορηγός του προγράμματος της ΕΛΣ για τη Μαρία Κάλλας είναι η ΔΕΗ. Το πρόγραμμα υλοποιείται με τη στήριξη της δωρεάς του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος (ΙΣΝ) [www.SNF.org] για την ενίσχυση της καλλιτεχνικής εξωστρέφειας της Εθνικής Λυρικής Σκηνής.
Η ελληνική σταδιοδρομία της Μαρίας Κάλλας έχει συνδεθεί με το Ωδείο Ηρώδου Αττικού σε δύο διαφορετικές χρονικές περιόδους. Έναν χρόνο πριν εγκαταλείψει την Αθήνα για τη Νέα Υόρκη, τον Ιούλιο του 1944, η Μαρία Καλογεροπούλου ερμηνεύει στο Ηρώδειο τη Σμαράγδα στην όπερα του Μανώλη Καλομοίρη Ο πρωτομάστορας σε μουσική διεύθυνση του ίδιου του συνθέτη και σκηνοθεσία Σωκράτη Καραντινού, ενώ λίγες μόλις μέρες αργότερα, τον Αύγουστο του 1944, θα ερμηνεύσει τη Λεονόρα στον Φιντέλιο του Μπετόβεν σε μουσική διεύθυνση Χανς Χαίρνερ και σκηνοθεσία Όσκαρ Βάλλεκ. Δεκατρία χρόνια αργότερα, το 1957, έχοντας ήδη κατακτήσει τον κόσμο η Μαρία Μενεγκίνι-Κάλλας θα επιστρέψει στο Ηρώδειο για ένα ιστορικό ρεσιτάλ στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών, με άριες από τον Τριστάνο και Ιζόλδη του Ρίχαρντ Βάγκνερ, τη Δύναμη του πεπρωμένου και τον Τροβατόρε του Τζουζέππε Βέρντι, τη Λουτσία ντι Λαμμερμούρ του Γκαετάνο Ντονιτσέττι και τον Άμλετ του Αμπρουάζ Τομά, σε μουσική διεύθυνση του Αντονίνο Βόττο.
Με αυτό ακριβώς το ρεπερτόριο θα δοθεί στις 16 Σεπτεμβρίου 2023 –ημέρα του θανάτου της Κάλλας– στο Ωδείο Ηρώδου Αττικού από την Εθνική Λυρική Σκηνή το Γκαλά με τίτλο Η Κάλλας στο Ηρώδειο. Τέσσερις 
διεθνώς αναγνωρισμένες πρωταγωνίστριες της όπερας θα τιμήσουν τη Μαρία Κάλλας ερμηνεύοντας άριες από όπερες των Καλομοίρη, Μπετόβεν, Βάγκνερ, Βέρντι, Ντονιτσέττι, Τομά που η ίδια ερμήνευσε στο ρωμαϊκό ωδείο με τη σπάνια φωνητική της γκάμα και τις ασυνήθιστες δεξιοτεχνικές της ικανότητες, αφήνοντας αξεπέραστο στίγμα. Πρόκειται για τη σπουδαία Ιταλίδα δραματική υψίφωνο Άννα Πιρότσι, η οποία θριάμβευσε στο πρόσφατο ντεμπούτο της στον ρόλο της Μήδειας του Κερουμπίνι στην ΕΛΣ, την εκλεκτή του Φεστιβάλ του Μπάυροϋτ δραματική υψίφωνο Κάθριν Φόστερ, τη διεθνώς καταξιωμένη Ελληνίδα κολορατούρα σοπράνο Βασιλική Καραγιάννη και τη νεαρή περιζήτητη κολορατούρα σοπράνο από την Αρμενία Νίνα Μινασιάν. Διευθύνει ο σπουδαίος Γάλλος αρχιμουσικός Φιλίπ Ωγκέν.
Το Υπουργείο Πολιτισμού έχει εντάξει τον εορτασμό των 100 ετών από τη γέννηση της Μαρίας Κάλλας στον κατάλογο συνεορτασμού επετείων της UNESCO για το 2023. Στον ετήσιο κατάλογο περιλαμβάνονται προσωπικότητες τις οποίες η UNESCO τιμά για τη συμβολή τους στην ανάπτυξη της Επιστήμης, της Εκπαίδευσης, του Πολιτισμού και της Επικοινωνίας, με σκοπό την αναγνώριση και την προβολή της οικουμενικής διάστασης και σημασίας τους.
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ
Μανώλης Καλομοίρης, Ο πρωτομάστορας
— Εισαγωγή
— «Ο ήλιος, ο ήλιος»
Άρια της Σμαράγδας από το Β΄ Μέρος – Βασιλική Καραγιάννη
Λούντβιχ βαν Μπετόβεν, Φιντέλιο
— Εισαγωγή
— «Abscheulicher! Wo eilst du hin? … Komm, Hoffnung» / «Ελεεινέ! Πού πας με τόση βιασύνη; … Έλα, ελπίδα»
Ρετσιτατίβο και άρια της Λεονόρας από την Α΄ Πράξη – Κάθριν Φόστερ
Αμπρουάζ Τομά, Άμλετ
— «À vos jeux, mes amis» / «Στα παιχνίδια σας, φίλοι μου»
«Σκηνή της τρέλας» της Οφηλίας, Δ΄ Πράξη – Νίνα Μινασιάν
Τζουζέππε Βέρντι, Η δύναμη του πεπρωμένου
— Εισαγωγή
— «Pace, pace, mio Dio» / «Γαλήνη, γαλήνη, Θε μου»
Άρια της Λεονόρας από την Δ’ Πράξη – Άννα Πιρότσι
Γκαετάνο Ντονιτσέττι, Λουτσία ντι Λαμμερμούρ
— «Regnava nel silenzio» / «Στη σιωπή βασίλευε»
Άρια της Λουτσίας από την Α΄ Πράξη – Βασιλική Καραγιάννη
Τζουζέππε Βέρντι, Ο τροβαδούρος
— «D’amor sull’ali rosee» / «Στα ρόδινα φτερά του έρωτα»
Άρια της Λεονόρας από το Δ΄ Μέρος – Άννα Πιρότσι
Ρίχαρντ Βάγκνερ, Τριστάνος και Ιζόλδη
— Πρελούδιο και «Θάνατος» της Ιζόλδης – Κάθριν Φόστερ
Credits φωτογραφίας:
Η Μαρία Κάλλας στο Ηρώδειο 1957 – φωτό Δημήτρης Χαρισιάδης – Μουσείο Μπενάκη_Φωτογραφικά Αρχεία
