Σε ένα κλίμα αυξανόμενης έντασης στη Μέση Ανατολή, η Διεθνής Υπηρεσία Ατομικής Ενέργειας (IAEA) και ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) απηύθυναν προειδοποιήσεις για τον κίνδυνο ραδιολογικής ή χημικής μόλυνσης σε περίπτωση σοβαρής καταστροφής των πυρηνικών εγκαταστάσεων του Ιράν, ιδιαίτερα σε περιοχές όπως το Natanz και το Fordo. Οι επιθέσεις που δέχθηκαν οι εγκαταστάσεις εμπλουτισμού ουρανίου από ισραηλινά πλήγματα τις τελευταίες εβδομάδες, σύμφωνα με τον διευθυντή της IAEA, Rafael Grossi, έθεσαν σε κίνδυνο την ασφάλεια των υποδομών, αν και μέχρι στιγμής δεν έχει υπάρξει εξωτερική διαρροή ραδιενέργειας.
Ο κίνδυνος σήμερα δεν αφορά τόσο μια μαζική ραδιενεργή έκλυση στον ευρύτερο πληθυσμό, όσο την πιθανότητα εσωτερικής μόλυνσης από επικίνδυνες χημικές ουσίες, όπως το τετραφθοριούχο ουράνιο (UF₆), το οποίο είναι διαβρωτικό, τοξικό και ραδιενεργό. Εάν καταστραφούν τα συστήματα που το περιέχουν, θα μπορούσε να εκλυθεί στον αέρα των εγκαταστάσεων, εκθέτοντας το προσωπικό σε σοβαρούς κινδύνους. Οι υπόγειες δομές των εγκαταστάσεων – όπως αυτές στο Fordo – προσφέρουν σημαντική προστασία από επιθέσεις, μειώνοντας την πιθανότητα μιας καταστροφικής έκλυσης προς το περιβάλλον.
Ωστόσο, ένα σενάριο όπου οι εγκαταστάσεις θα δεχθούν άμεση επίθεση με όπλα υψηλής διατρητικότητας (bunker-busters) ή θα πληγούν κρίσιμα σημεία αποθήκευσης και επεξεργασίας ουρανίου, δεν μπορεί να αποκλειστεί εάν κλιμακωθεί η στρατιωτική αντιπαράθεση.
Σε μια τέτοια περίπτωση, οι συνέπειες θα μπορούσαν να επεκταθούν και πέρα από τα σύνορα του Ιράν, με επιπτώσεις στη δημόσια υγεία, τη γεωργία και το περιβάλλον.
Οι ειδικοί της IAEA χαρακτηρίζουν προς το παρόν το σενάριο μεγάλης ραδιολογικής μόλυνσης ως χαμηλής πιθανότητας, ειδικά για τον γενικό πληθυσμό. Αντίθετα, η πιθανότητα έκθεσης του προσωπικού των εγκαταστάσεων σε εσωτερική ραδιοχημική ρύπανση θεωρείται μέτρια. Η ανησυχία επικεντρώνεται στη δυνατότητα ταχείας επιδείνωσης της κατάστασης, εφόσον συνεχιστούν οι επιθέσεις ή παρεμποδιστεί ο έλεγχος και η εποπτεία των εγκαταστάσεων.
Ο ΠΟΥ και η IAEA ζητούν αυξημένη διεθνή επιτήρηση, προστασία των πυρηνικών εγκαταστάσεων σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο, και διατήρηση διαύλων επικοινωνίας για να αποφευχθεί μια ραδιολογική κρίση. Επιπλέον, συστήνεται η ύπαρξη σχεδίων ετοιμότητας για το προσωπικό και τις γειτονικές περιοχές, με έμφαση στην πρόληψη, την έγκαιρη ειδοποίηση και την περιορισμένη χρήση στρατιωτικών μέσων γύρω από κρίσιμες υποδομές.
Συνεπώς η πιθανότητα μιας μεγάλης, ανεξέλεγκτης ραδιενεργής έκλυσης παραμένει σήμερα χαμηλή, αλλά η αβεβαιότητα και η γεωπολιτική αστάθεια καθιστούν το σενάριο ανησυχητικό.
Η διεθνής κοινότητα καλείται να δράσει προληπτικά, με στόχο τη σταθερότητα και την προστασία της δημόσιας υγείας και ασφάλειας.
Αν και σε αυτό το στάδιο δεν υπάρχει άμεση απειλή για την Ευρώπη, μια σοβαρή ραδιενεργή διαρροή θα μπορούσε, υπό ορισμένες συνθήκες, να έχει επιπτώσεις σε ευρωπαϊκές χώρες μέσω της ατμόσφαιρας, της τροφικής αλυσίδας ή της γεωπολιτικής αποσταθεροποίησης.
Συντακτική ομάδα Enjoy news
