Το Πάσχα αποτελεί τη μεγαλύτερη γιορτή του Χριστιανισμού.Τον καιρό της τουρκοκρατίας το Πάσχα για τους Έλληνες ήταν ξεχωριστής σημασίας.Γι’ αυτό δημιουργήθηκε ένας διπλός συμβολισμός στα Πασχαλινά έθιμα του λαού μας.
Η σφαγή του οβελία ακολουθεί συγκεκριμένο τελετουργικό, και συμβολίζει τη θυσία του Χριστού. Σε πολλές περιοχές ρίχνουν ομοίωμα του Ιούδα στη φωτιά το οποίο αποτελεί ένδειξη αγανάκτησης των πιστών για την πράξη προδοσίας του Ιούδα.
Τέλος μετά την«Δεύτερη Ανάσταση» ακολουθεί λιτανεία των εικόνων και αρχίζει το παραδοσιακό ψήσιμο του οβελία με χορούς και τραγούδια στις αυλές των σπιτιών αλλά και σε υπαιθρίους χώρους.
Την Κυριακή του Πάσχα κάθε γειτονιά, είναι μία μεγάλη υπαίθρια ψησταριά, όπου ο χορός και το τραγούδι έχουν τον πρώτο λόγο, ενώ προσφέρονται κρασί και παραδοσιακοί μεζέδες.
Ας δούμε μερικά ήθη και έθιμα της Λαμπρής σε διάφορες περιοχές της Ελλάδας :
Τεμένη Αιγίου: Το κάψιμο του Ιούδα στην πλατεία του χωριού
Την Κυριακή του Πάσχα ή της Αγάπης, στην Τέμενη Αιγίου στην πλατεία του χωριού τελείται το έθιμο της καύσης του Ιούδα. Το έθιμο αναβιώνει από τον Πολιτιστικό Σύλλογο της Τεμένης Αιγίου. Το βράδυ της Κυριακής του Πάσχα στην πλατεία, μπροστά από την εκκλησία του Αγίου Γεωργίου, πραγματοποιείται θεατρικό δρώμενο που αναπαριστά τη δίκη του Ιούδα, του οποίου στο τέλος ρίχνουν το ομοίωμα στη φωτιά.
Πάσχα στην Αράχωβα: Η περιφορά της εικόνας του Αγίου Γεωργίου
Σημαντικό έθιμο στην Αράχωβα, είναι η περιφορά της εικόνας του Αγίου Γεωργίου. Ανήμερα του Πάσχα, ντόπιοι ντυμένοι με παραδοσιακές στολές, περιφέρουν την εικόνα του Άγιου, ενώ την επόμενοι ημέρα πραγματοποιείται ο αγώνας των γερόντων. Άνδρες μεγάλης ηλικίας, ξεκινούν έναν αγώνα σε ανηφορικό δρόμο, από την εκκλησία του Αγίου Γεωργίου, έως τον λόφο. Πίσω τους ακολουθούν χορευτικά συγκροτήματα που τους συνοδεύουν, ενώ ακολουθούν και άλλες δοκιμασίες και αγωνίσματα που ονομάζονται «κλέφτικα», όπως το σήκωμα της πέτρας.
Κυριακή του Πάσχα στην Καλαμάτα: Ο Σαϊτοπόλεμος
Ενα από τα πιο γνωστά έθιμα της Κυριακής του Πάσχα, είναι ο Σαϊτοπόλεμος στην Καλαμάτα.
Συγκεκριμένα, ανήμερα του Πάσχα, στις 8:00 το βράδυ, οι «σαΐτολόγοι» μαζεύονται στο κέντρο της πόλης, στο βόρεο πάρκινγκ του Νέδοντα και στην πλατεία Όθωνος. Εκεί οι «σαϊτολόγοι» θα ρίξουν τις σαίτες τους, σε ενα φαντασμαγορικό και μοναδικό θέαμα, που καθηλώνει τους ντόπιους αλλά και τους πολλούς επισκέπτες που έρχονται από την Καλαμάτα για να περάσουν τις διακοπές του Πάσχα.
Το έθιμο του «Νεκρού Ζαφείρη» αναβιώνει στην Ήπειρο, την Κυριακή του Πάσχα. Ο «Νεκρός Ζαφείρης» ουσιαστικά είναι ένα παιδικό παιχνίδι. Το ρόλο του «νεκρού» παίζει ένα μικρό παιδί, και τριγύρω τα υπόλοιπα, τον στολίζουν με διάφορα λουλούδια και φύλλα και παράλληλα τον μοιρολογούν κρατώντας στα χέρια τους καλάμια αντί λαμπάδες. Στο τέλος, τα παιδιά φωνάζουν δυνατά «Σήκου Ζαφείρη, Σήκου» και το μικρό παιδί που ήταν στολισμένο με άνθη και φύλλα σηκώνεται και κυνηγά τα υπόλοιπα παιδιά, με σκοπό να πιάσει κάποιον, ώστε να κάνει τον «Ζαφείρη» την επόμενη χρονιά.
Πάσχα στην Κύθνο: Το έθιμο της «Κούνιας»
Στην Κύθνο, έχουν το έθιμο της «κούνιας». Σύμφωνα μ’ αυτό, την Κυριακή του Πάσχα στην κεντρική πλατεία του χωριού, στήνεται μια κούνια στην οποία κουνιούνται εναλλάξ αγόρια και κορίτσια ντυμένα με παραδοσιακές στολές. Σύμφωνα με το έθιμο, όποιο αγόρι κουνήσει ένα κορίτσι και το αντίθετο, δεσμεύεται ενώπιων Θεού και ανθρώπων, για γάμο.
Κυριακή του Πάσχα: Πυροβολούν τον Ιούδα στη Λέσβο
Λίγο μετά τα μεσάνυχτα του Μεγάλου Σαββάτου και το «Χριστός Ανέστη», στην Παναγιούδα της Λέσβου, μαζεύονται αρκετοί άνθρωποι με τα όπλα τους και πυροβολούν έναν κορμό με το ομοίωμα του Ιούδα να κρέμεται πάνω του. Οι πυροβολισμοί καταστρέφουν ολοκληρωτικά τον κορμό ρίχνοντας στο έδαφος τον «ηττημένο Ιούδα».
Τύρος Κυνουρίας: Πυροτεχνήμα στο Λιμάνι
Την Κυριακή του Πάσχα, στην ενορία της Μεταμόρφωσης του Σωτήρος, στο λιμάνι της Τύρου, λαμβάνει χώρα ένα από τα πιο εντυπωσιακά έθιμα της Λαμπρής.Συγκεκριμένα, οι Τσάκωνες πυρπολητές με τη συνοδεία βεγγαλικών και δυναμιτών, καίνε το ομοίωμα του Ιούδα, μέσα στη θάλασσα πάνω σε ειδική σχεδία. Το έθιμο αυτό κρατάει από την εποχή της Τουρκοκρατίας.
Παράλληλα την Λαμπρή, στην ενορία της Αγίας Μαρίνας στην πλατεία, οι ιερείς της Τύρου διαβάζουν το Ευαγγέλιο σε Τσακώνικη διάλεκτο και στη συνέχεια ακολουθεί γλέντι στην κεντρική πλατεία με σούβλες ντόπιο κρασί και λαϊκή ορχήστρα. Εκεί θα δείτε να χορεύεται και ο ιστορικό τσακώνικος χορό.
Ρέθυμνο: Το κάψιμο του «ορφανού»
Σε κάθε χωριό του Ρεθύμνο, πραγματοποιείται την Κυριακή του Πάσχα το έθιμο του «ορφανού». Στην ουσία το έθιμο αυτό είναι το κάψιμο του ομοιώματος του Ιούδα και στόχος της κάθε γειτονιάς, είναι κατά τη διάρκεια του καψίματος, οι φλόγες να φτάσουν όσο το δυνατόν ψηλότερα σε σχέση με τις άλλες. Για αυτό το έθιμο γίνεται συλλογή μεγάλων ποσοτήτων ξύλων, ώστε η φωτιά να είναι όσο το δυνατόν μεγαλύτερη.
Στη Αστυπάλαια την Κυριακή του Πάσχα, οι κάτοικοι τρώνε μεγάλα κίτρινα κουλούρια, που ετοιμάζονται σε τεράστιες λαμαρίνες. Τα κουλούρια όμως δεν έχουν γλυκιά γεύση, από τους κρόκους αυγού, αλλά έχουν πικάντικη γεύση που οφείλεται στη ζαφόρα, ενώ πανάκριβο μυρωδικό από στήμονες του κρόκου, που τους μαζεύουν από τα τέλη του Φθινοπώρου στο νησί.
Το κυριακάτιko τραπέζι στην Κάλυμνο: Το «μουούρι»
Την Κυριακή του Πάσχα, οι κάτοικοι της Καλύμνου τρώνε το λεγόμενο «μουούρι». Το «μουούρι» είναι γεμιστό αρνί ή κατσίκι, που η κάθε οικογένεια διατηρεί στο χωράφι ή την αυλή της, το οποίο τοποθετείται μέσα σε μεγάλο πήλινο σκεύος πάνω σε κληματόβεργες. Το «μουούρι» αφού σφραγιστεί μέσα στην πήλινη γάστρα, με χυλό, αλεύρι και νερό, αλάτι και πιπέρι, σιγοψήνεται σε παραδοσιακό φούρνο με πέτρα και ξύλα από το Μεγάλο Σάββατο, ώστε να είναι έτοιμο για το τραπέζι της Λαμπρής.
Επιμέλεια :ENJOY GREECE MAGAZINES
