Οι αρχαίοι Έλληνες είχαν διαφορετική διατροφή και συνήθειες, και είναι γνωστό ότι ζούσαν καλύτερα.
Αν προσκαλούσαμε για δείπνο τον Ηρόδοτο, τον Σωκράτη και τον Αριστοφάνη, σίγουρα θα τους ξαφνιάζαμε με τον πλούτο και την ποικιλία των τροφών που θα τους προσφέραμε. Κι αυτό γιατί πολλές από τις σημερινές τροφές ήταν εντελώς άγνωστες στην εποχή τους, ενώ οι συνήθειές μας όσον αφορά τη διατροφή διαφέρουν σημαντικά.
Οι αρχαίοι Έλληνες είχαν το φαγητό πολύ ψηλά…
Το πρωινό, το οποίο ονομαζόταν συνήθως «άριστον», αποτελείτο από ψωμί, («μάζα» από κριθάρι γιο το λαό, «άρτο» από σιτάρι γιο τους πλούσιους) βουτηγμένο σε ανέρωτο κρασί.
Συνηθισμένες πρωινές τροφές ήταν επίσης τα ξερά σύκα, τα αμύγδαλα, τα καρύδια και οι άλλοι ξηροί καρποί. Το πρωινό ρόφημα ήταν ο «κυκεών», ένα μείγμα κρασιού, τριμμένου τυριού και κριθάλευρου, το γάλο κυρίως κατσικίσιο, καθώς και ένα είδος υδρομελιού που το παρασκεύαζαν από χλιαρό νερό και μέλι.
Η διατροφή τους ήταν λιτή με βασικά το λάδι, το σιτάρι και το κρασί και τα βότανα. Όχι το σιτάρι που γνωρίζουμε όμως αλλά το σιτάρι από Ζέα.Οι αρχαίοι, σιτάρι δεν έτρωγαν διότι δεν υπήρχε. Καλλιεργούσαν λοιπόν το δημητριακό Ζέα, πλούσιο σε μαγνήσιο που θεωρείται η τροφή του εγκεφάλου και το αμινοξύ Λυσίνη το οποίο ενδυναμώνει το ανοσοποιητικό σύστημα
Τα γεύματα
Συχνά, τα γεύματα ήταν μόνο δύο. Το πρώτο απαρτιζόταν από ψάρια, όσπρια, ή πρόχειρα φαγητά όπως ψωμί, τυρί, ελιές, αυγά, ξηρούς καρπούς και φρούτα. Το βραδινό, το οποίο αποτελούσε και το κύριο γεύμα, ήταν αυτό του συμποσίου και της φιλικής συντροφιάς διότι στους αρχαίους Έλληνες δεν άρεσε να τρώνε μόνοι τους, η γενικά αποδεκτή άποψη ήταν ότι το να τρώει κανείς μόνος του δε σημαίνει ότι γευματίζει αλλά ότι απλά γεμίζει το στομάχι του.
Τα κρέατα
Γενικά, εκτός από τους ομηρικούς ήρωες και τα συμπόσια, η κρεατοφαγία περιοριζόταν στις δημόσιες και ιδιωτικές γιορτές.
Τα πουλερικά διαφόρων ειδών, τα κουνέλια, οι λαγοί, οι αγριόχοιροι, το αγριοκάτσικα, και τα ελάφια αποτελούσαν τις κύριες πηγές κρέατος των αρχαίων Ελλήνων. Το μαγείρεμα γινόταν με διάφορους τρόπους, πιο συχνά, ψητά στο φούρνο ή στη σούβλα και βραστά με διάφορα λαχανικό και καρυκεύματα.
Τα ψάρια.
Το υγρό στοιχείο τροφοδοτούσε ανέκαθεν με την ποικιλία και την αφθονία του τους κατοίκους της ηπειρωτικής και νησιωτικής Ελλάδας. Η άμεση γειτνίαση μεγάλου τμήματος της πατρίδας μας προς τη θάλασσα, τα καθαρά και όχι ιδιαίτερα βαθιά νερά και τα πολυάριθμα είδη ψαριών, μαλακίων και οστρακοειδών, που – κατά τους αρχαίους τουλάχιστον χρόνους – υπήρχαν σε πλούσιες ποσότητες, καθιστούν ευνόητη την αγάπη των Ελλήνων για τα θαλασσινά. Οι αρχαίες γραπτές πηγές σώζουν πλήθος πληροφοριών σχετικά με τα είδη των θαλασσινών που καταναλώνονταν, καθώς και τους τρόπους αλίευσης και μαγειρεύματός τους.
Οι πηγές από όπου έχουν αντληθεί οι περισσότερες πληροφορίες που έχουμε σχετικά με τις γαστριμαργικές συνήθειες, τις συνταγές και τα ήθη γύρω από τα τραπέζια της Αρχαίας Ελλάδας είναι δύο.
Οι Δειπνοσοφιστές του Αθήναιου, Αλεξανδρινού βιολόγου, γαστρονόμου και ρήτορα που έζησε στα τέλη του 2ου αιώνα μ.Χ., και το έργο του Αρχέστρατου, Συρακούσιου ποιητή και φιλοσόφου του 4ου π.Χ. αιώνα, ο οποίος θεωρείται ο πατέρας της δυτικής γαστρονομίας.
Τα γλυκά των αρχαίων Ελλήνων ήταν τα εξής:
- Ο σησαμούς (παστέλι από σουσάμι)
- H μουστόπιτα (μουσταλευριά),
- Ο μηλοπλακούς (κυδώνι βρασμένο σε μέλι),
- Το λάγανον (είδος τηγανίτας)
- Ο κοπτοπλακούς (γλύκισμα με φύλλα ζύμης, αμύγδαλα, καρύδια και μέλι που μοιάζει να είναι πρόγονος του σημερινού μπακλαβά)
- Οι πλακούντες (πίτες με ζυμάρι, τυρί, μέλι, σουσάμι και καρυκεύματα)
- Η άμμιλος (τούρτα),
- Η μελιττούτα (μελόπιτα),
- Τα τήγανα (λουκουμάδες)
Επίσης, ιδιαίτερα δημοφιλή ήταν τα γλυκά του κουταλιού όπως τα γνωρίζουμε μέχρι σήμερα – φρούτα συντηρημένα σε ζάχαρη. Όπως φαίνεται πολλά από αυτά υπάρχουν και σήμερα και μάλιστα θεωρούνται ιδιαίτερης διατροφικής αξίας.
Ποια όμως η μαγική υπερτροφή που κατανάλωναν καθημερινά;
Τα αποξηραμένα σύκα είχαν σπουδαία θέση στη διατροφή των αρχαίων Ελλήνων, καθώς συχνά τα απολάμβαναν ως επιδόρπιο, τα λεγόμενα “τραγήματα”. Μέχρι σήμερα συνεχίζουμε να τα λατρεύουμε, καθώς αποξηραμένα στον ήλιο, γεμισμένα με ξηρούς καρπούς, βρασμένα σε ελαφρύ σιρόπι με μέλι, αλλά και στο φαγητό ή τις σαλάτες, τα ξερά σύκα είναι ένας πραγματικός θησαυρός για την υγεία.
Τα πρώτα ξερά σύκα βρέθηκαν σε ανασκαφή μινωικής έπαυλης, στις Στέρνες Ακρωτηρίου Χανίων, και χρονολογούνται το 1340-1190 π.Χ. Από τότε μέχρι και σήμερα η παραγωγή τους συνεχίζεται χωρίς διακοπή και με την ίδια σχεδόν μέθοδο. Τα ξερά σύκα, ασκάδες ή ισχάδες, στην αρχαιότητα και το Βυζάντιο, ήταν πάντα το πρόχειρο χειμωνιάτικο κέρασμα – τα έβαζαν σε μεταλλικό τάσι και μετά στη φωτιά για να μελώσουν.
Πώς & πού παράγονται: Για αιώνες τα ξερά σύκα ήταν αγαπητά στα νησιά του Αιγαίου, του Ιονίου, την Πελοπόννησο και την Κρήτη. Στις μέρες μας, το ξερό σύκο της Κύμης είναι αυτό που κατέχει ξεχωριστή θέση και μοναδικότητα στην εγχώρια παραγωγή.
