Γράφει ο Νίκος Μουρατίδης
Ο Σταύρος Παράβας υπήρξε μια από τις πιο αινιγματικές φυσιογνωμίες της καλλιτεχνικής μας ζωής. Η προσωπική του ζωή ήταν εκ διαμέτρου αντίθετη με την εικόνα του στον κινηματογράφο και το θέατρο. Αποτέλεσμα, ποτέ να μην γίνει κορυφαίος πρωταγωνιστής, ούτε καν συμπαθής στην πλειοψηφία του κοινού.
Πιθανότατα να είχε μια από τις πιο αλλοπρόσαλλές καριέρες από όλους τους Έλληνες ηθοποιούς. Καθιερώθηκε ως λαϊκός θηλυπρεπής «Φίφης» και έφτασε να γίνει ο λαϊκός «μάγκας με το τρίκυκλο». Ως αριστερός πήγε εξορία στην Γυάρο.
Έπαιξε και Αριστοφάνη στην Επίδαυρο. Συμμετείχε σε επιθεωρήσεις κάνοντας την γυναίκα αλλά και σε σοβαρές παραστάσεις με τον Νίκο Κούρκουλο. Μέχρι που στην δεκαετία του ΄80 έγινε ο «βασιλιάς» της φτηνιάρικης βιντεοκασέτας. Μια καριέρα άλλα ντ΄ άλλων…
Λάνσαρε τον τύπο του «κραγμένου» ομοφυλόφιλου, του αμόρφωτου, ακαλαίσθητου, θηλυπρεπή gay, μεταδίδοντας ένα λανθασμένο μήνυμα για το πώς ήταν και συμπεριφέρονταν οι ομοφυλόφιλοι άντρες.
Με αυτήν την εικόνα πέρασε στην κινηματογραφική αθανασία και φυσικά με την ατάκα του «θα τραβήξω τις κοτσίδες μου, θα ξεσκίσω τα προικιά μου».
Ο Σταύρος Παράβας γεννήθηκε 15 Απριλίου 1935 μέσα σε πολυμελή οικογένεια μικρασιατικής καταγωγής.
Ήταν το μικρότερο από τα πέντε παιδιά των μικρασιατών προσφύγων που εγκαταστάθηκαν στα Τουρκοβούνια της Αθήνας, όπου γεννήθηκε ο Σταύρος. Λίγο αργότερα η οικογένεια μετακόμισε στα «Προσφυγικά» της Λεωφόρου Αλεξάνδρας. Για να βοηθήσει οικονομικά την οικογένειά του βγήκε από μικρός στη βιοπάλη, κάνοντας διάφορα θελήματα.
Ο πρώτος που διέκρινε την καλλιτεχνική του φλέβα ήταν ο καθηγητής του της ωδικής στο πέμπτο γυμνάσιο Αθηνών όπου φοιτούσε. Πριν τελειώσει το σχολείο και παρά τις αντιδράσεις των δικών του, γράφτηκε στη δραματική σχολή του Κώστα Μιχαηλίδη, ο οποίος αξιολογώντας το ταλέντο του τον κράτησε στη σχολή χωρίς την καταβολή διδάκτρων.
Το ντεμπούτο του στο σανίδι θα έρθει το 1955 με τον θίασο της κυρίας Κατερίνας, ερμηνεύοντας έναν αστυνομικό στην παράσταση «Πρώτο Ψέμα» και στη συνέχεια θα εμφανιστεί σε πλήθος παραστάσεων με τον Κώστα Χατζηχρήστο, τον Ντίνο Ηλιόπουλο, τη Βίλμα Κύρου και αργότερα με τη μόνιμη σχεδόν παρτενέρ του, την Ελένη Προκοπίου.
Ο Σταύρος Παράβας υπήρξε μια από τις πιο αινιγματικές φυσιογνωμίες της καλλιτεχνικής μας ζωής. Η προσωπική του ζωή ήταν εκ διαμέτρου αντίθετη με την εικόνα του στον κινηματογράφο και το θέατρο. Αποτέλεσμα, ποτέ να μην γίνει κορυφαίος πρωταγωνιστής, ούτε καν συμπαθής στην πλειοψηφία του κοινού.
Πιθανότατα να είχε μια από τις πιο αλλοπρόσαλλές καριέρες από όλους τους Έλληνες ηθοποιούς. Καθιερώθηκε ως λαϊκός θηλυπρεπής «Φίφης» και έφτασε να γίνει ο λαϊκός «μάγκας με το τρίκυκλο». Ως αριστερός πήγε εξορία στην Γυάρο. Έπαιξε και Αριστοφάνη στην Επίδαυρο. Συμμετείχε σε επιθεωρήσεις κάνοντας την γυναίκα αλλά και σε σοβαρές παραστάσεις με τον Νίκο Κούρκουλο. Μέχρι που στην δεκαετία του ΄80 έγινε ο «βασιλιάς» της φτηνιάρικης βιντεοκασέτας. Μια καριέρα άλλα ντ΄ άλλων…
Λάνσαρε τον τύπο του «κραγμένου» ομοφυλόφιλου, του αμόρφωτου, ακαλαίσθητου, θηλυπρεπή gay, μεταδίδοντας ένα λανθασμένο μήνυμα για το πώς ήταν και συμπεριφέρονταν οι ομοφυλόφιλοι άντρες. Με αυτήν την εικόνα πέρασε στην κινηματογραφική αθανασία και φυσικά με την ατάκα του «θα τραβήξω τις κοτσίδες μου, θα ξεσκίσω τα προικιά μου».
Ο Σταύρος Παράβας γεννήθηκε 15 Απριλίου 1935 μέσα σε πολυμελή οικογένεια μικρασιατικής καταγωγής.
Ήταν το μικρότερο από τα πέντε παιδιά των μικρασιατών προσφύγων που εγκαταστάθηκαν στα Τουρκοβούνια της Αθήνας, όπου γεννήθηκε ο Σταύρος. Λίγο αργότερα η οικογένεια μετακόμισε στα «Προσφυγικά» της Λεωφόρου Αλεξάνδρας. Για να βοηθήσει οικονομικά την οικογένειά του βγήκε από μικρός στη βιοπάλη, κάνοντας διάφορα θελήματα.
Ο πρώτος που διέκρινε την καλλιτεχνική του φλέβα ήταν ο καθηγητής του της ωδικής στο πέμπτο γυμνάσιο Αθηνών όπου φοιτούσε. Πριν τελειώσει το σχολείο και παρά τις αντιδράσεις των δικών του, γράφτηκε στη δραματική σχολή του Κώστα Μιχαηλίδη, ο οποίος αξιολογώντας το ταλέντο του τον κράτησε στη σχολή χωρίς την καταβολή διδάκτρων.
Το ντεμπούτο του στο σανίδι θα έρθει το 1955 με τον θίασο της κυρίας Κατερίνας, ερμηνεύοντας έναν αστυνομικό στην παράσταση «Πρώτο Ψέμα» και στη συνέχεια θα εμφανιστεί σε πλήθος παραστάσεων με τον Κώστα Χατζηχρήστο, τον Ντίνο Ηλιόπουλο, τη Βίλμα Κύρου και αργότερα με τη μόνιμη σχεδόν παρτενέρ του, την Ελένη Προκοπίου.
Στα καμαρίνια του “Θεάτρου Εθνικού Κήπου”, καλοκαίρι του 1970: Ρένα Βλαχοπούλου, Σταύρος Παράβας, Γιάννης Ντουνιάς, Γιώργος Νταλάρας, και Γκιζέλα Ντάλι (φωτογραφία από το βιβλίο Βίβα Ρένα)
Στον κινηματογράφο ξεκίνησε παίζοντας δεύτερους και τρίτους ρόλους χωρίς καμία σημασία. Σπάνια έλεγε και καμιά φράση, μέχρι που καθιέρωσε τον τύπου του λαϊκού, «ξεφωνημένου» ομοφυλόφιλου. Ένας τύπος που έγινε σήμα-κατατεθέν του Παράβα. Η στερεοτυπική απεικόνιση αυτού του τύπου, του θηλυπρεπή ομοφυλόφιλου άντρα δηλαδή, έβγαζε άφθονο γέλιο στην πουριτανική Ελλάδα του 1960. Ο Φίφης εμφανίστηκε για πρώτη φορά στην ταινία «Μικροί και μεγάλοι εν δράση». Ο κόσμος γέλασε και εκείνος το τερμάτισε. Κι΄ αρχίσαμε να βλέπουμε τον Παράβα ως Φίφη, τον Παράβα ντυμένο γυναίκα, τον Παράβα σε διπλό ρόλο άντρα και γυναίκα, τον Παράβα με φουστάνια, με περούκες, ως κομμωτή, ως χαρτορίχτρα, ως υπηρέτρια, ως μόδιστρο κλπ. κλπ… Και όσο ήταν δίπλα σε μεγάλους πρωταγωνιστές πήγαινε καλά και ο κόσμος χασκογελούσε. Όταν μετά αποφάσισαν να τον κάνουν πρωταγωνιστή, ποτέ δεν κατάφερε να κάνει εισπρακτική επιτυχία ή να γίνει Νο1 σταρ.
Ο ίδιος σε μια συνέντευξη του έχει πει: «Εγώ δεν ήμουν μέλος του μεγαλύτερου θιάσου εκείνης της εποχής – εννοώ τη “Φίνος Φιλμ” – την πλέον τεχνικά άρτια εταιρεία. Εγώ έκανα ταινίες με τους απ’ έξω, με τους σκόρπιους παραγωγούς, με τον Καραγιάννη-Καρατζόπουλο, με τον Λαζαρίδη….
Με την Ρένα Βλαχοπούλου είχαν παίξει πολλές φορές στο θέατρο. Στο σινεμά όμως, μόνο δύο φορές. Πρώτα το 1962, στην ταινία του Αλέκου Σακελλάριου “Όταν λείπει η γάτα”, και έπειτα, το 1966, στη “Βουλευτίνα” όπου ο Σταύρος Παράβας εμφανίζεται ως γκεστ στον ρόλο του gay κομμωτή με μια μόνο ατάκα.
Με την Μπέτυ Αρβανίτη και τον κολλητό του, τον Λευτέρη Βουρνά. Γι΄ αυτήν του την φιλία με τον Βουρνά έχουν λεχθεί πολλά και έχουν αφεθεί πολλά παραπάνω υπονοούμενα….
Με την φίλη του Μάρθα Καραγιάννη
Σταθμοί στην καριέρα του και η απαράδεκτη συμπεριφορά στην Αλίκη
Το 1968 στην επιθεώρηση «Και μη χειρότερα», σε ένα νούμερο έβγαινε ντυμένος μαθήτρια και σατίριζε την σχέση της Αλίκης με τον Παπαμιχαήλ. Το νούμερο μάλιστα έθιγε και το γεγονός πως η Αλίκη δεν μπορούσε να κάνει παιδί – την στιγμή που η ίδια ήταν γνωστό πως προσπαθούσε να κάνει παιδί και είχε δύο αποβολές. Ήταν πολύ αγενές και χοντροκομμένο αστείο όλο αυτό. Η Αλίκη να προσπαθεί να κάνει παιδί, να έχει αποβολές και αυτός να την σατιρίζει απο σκηνής. Η Αλίκη και ο Δημήτρης έκαναν μήνυση, κέρδισαν το δικαστήριο και το νούμερο αφαιρέθηκε από την επιθεώρηση. Ο κόσμος όλος τάχτηκε υπερ της Αλίκης και έλεγαν ότι παρ’ όλο που το νούμερο δεν το είχε γράψει ο ίδιος, δεν θα έπρεπε να το παίξει.
Το 1974, επί δικτατορίας Ιωαννίδη, έπαιζε σε μια ακόμα επιθεώρηση στο θέατρο. Ο Παράβας δεν ήταν κανένας αγωνιστής αριστερών πεποιθήσεων – και μάλιστα απ’ ότι λένε οι γνωρίζοντες, στα πρώτα χρόνια της χούντας είχε πολύ καλές σχέσεις ειδικά με τη Δέσποινα Παπαδοπούλου, τη γυναίκα του δικτάτορα. Παρ’ όλα αυτά, στην εν λόγω επιθεώρηση, έλεγε μια «πολιτική» μαντινάδα εναντίον της χούντας, με ατάκες που δεν τις είχαν στείλει στην λογοκρισία. Τις έλεγε με δική του ευθύνη. Το αποτέλεσμα ήταν να τον συλλάβουν και να τον στείλουν στην Γυάρο. Ένα νησί κολαστήριο, που έστελναν όλους τους πολιτικούς κρατούμενους.
Γυρίζοντας από την Γυάρο, ο Παράβας ήταν άλλος άνθρωπος. Είχε γεράσει, είχε πάρει κιλά και είχε αφήσει μουστάκι. Σαν να είχε ωριμάσει και να είχε αναθεωρήσει πράγματα. Δεν ήθελε πια να τον συγχέουν στην προσωπική ζωή του με τους ομοφυλόφιλους χαρακτήρες που υποδυόταν στο σινεμά! Έγινε πολύ «σοβαρός». Ενδιαφερόταν για σοβαρούς ρόλους- και έτσι κατάφερε και έπαιξε σε 3 πολύ καλές ταινίες. Το “Ακροπόλ” του Παντελή Βούλγαρη, το “Αύριο θα ξέρουμε” του Ανδρέα Θωμόπουλου και το “Εδώ είναι Βαλκάνια” του Βασίλη Μπουντούρη.
Μια σπάνια φωτογραφία με τον Γιώργο Μουζάκη στο πιάνο και μαζί του οι: Χατζηχρήστος, Βασιλειάδου, Παράβας και Αυλωνίτης
Η προσωπική του ζωή
Στην προσωπική του ζωή ο Παράβας είχε πολλές σχέσεις, άλλες γνωστές και άλλες άγνωστες. Το θεατρικό κουτσομπολιό λέει πολλά.
Πριν παντρευτεί λένε πως είχε σχέσεις με την αδελφή του Αριστοτέλη Ωνάση, Καλλιρόη Πατρονικόλα, όπως και με άλλες ώριμες κυρίες της υψηλής κοινωνίας. Ήταν φίλος με την Μπέτυ Αρβανίτη, την Μάρθα Καραγιάννη και την Ζωή Λάσκαρη. Και πολύ κολλητός φίλος με τον Λευτέρη Βουρνά. Μια φιλία που έχει αφήσει πολλά ερωτιματικά…
Παντρεύτηκε μια Βρετανίδα και μαζί της απέκτησε τρία παιδιά: τη Βανέσα, τη Μάρθα και τον Τζόναθαν. Την περίοδο της δικτατορίας, η σύζυγός και τα παιδιά του είχαν επιστρέψει μόνιμα στην Αγγλία. Ο αιφνίδιος θάνατος του γιου του το 2002 από πνευμονικό οίδημα, τον άφησε βουτηγμένο στη θλίψη και το πένθος. Μοναδική παρηγοριά του ήταν ο εγγονός του Σταύρος.
Πέθανε την επομένη της γιορτής του
Τα τελευταία χρόνια μπαινόβγαινε συνέχεια στα νοσοκομεία και τον Φεβρουάριο του 2007 αντιμετώπισε σοβαρά προβλήματα υγείας, καρδιακή ανεπάρκεια, πολλαπλά αγγειακά εγκεφαλικά επεισόδια και χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια, τα οποία φάνηκε ότι ξεπέρασε. Τελικά όμως έσβησε στο σπίτι του από ανακοπή καρδιάς στις 15 Σεπτεμβρίου 2008, με μοναδική παρουσία αυτή της οικιακής βοηθού του. Κηδεύτηκε δύο μέρες αργότερα δημοσία δαπάνη…
Όταν πέθανε ο Σταύρος Παράβας την επομένη της γιορτής του, 15 Σεπτεμβρίου 2008, όλοι έγραψαν πως πέθανε «Ο μάγκας με το τρίκυκλο». Επικαλέστηκαν μια ταινία που ήταν από τις μεγαλύτερες αποτυχίες και του ίδιου, και του Δαλιανίδη…
Τον Αύγουστο του 1985 (17/8 & 18/8) έπαιξε στην παράσταση του Εθνικού Θεάτρου Πλούτος του Αριστοφάνη σε σκηνοθεσία Λούκα Ρονκόνι. Σκηνικά και κοστούμια είχε κάνει ο Διονύσης Φωτόπουλος και μουσική ο Διονύσης Σαββόπουλος. Μαζί με τον Παράβα μια πλειάδα γνωστών καταξιωμένων ηθοποιών: Δέσπω Διαμαντίδου, Γιώργος Παρτσαλάκης, Γ. Δάνης, Σπύρος Κωνσταντόπουλος, Κίττυ Αρσένη, Μαργαρίτα Λαμπρινού, Ορφέας Ζάχος, Νίκος Μπουσδούκος, Δημήτρης Βυζάντιος, Γιώργος Τσιτσόπουλος κ.α. Η παράσταση αυτή κουβεντιάστηκε όσο καμία, τόσο για την «προχωρημένη» σκηνοθεσία της, όσο και για την επιλογή του Παράβα στον κεντρικό ρόλο. Ήταν η εποχή που έκανε βιντεοταινίες…
Niko
NIKOS ONLINE
